Biberbunker

Zandweg 83

Verscholen in de duinen van Oostvoorne vind je de Biberbunker: een radarstelling uit 1942-1943, gebouwd met metersdikke muren als onderdeel van de Atlantikwall: de verdedigingslinie van Nazi-Duitsland langs de West-Europese kust. Met zo’n 97 bunkers/bouwwerken was dit een dorp op zichzelf, volledig afgesloten van de buitenwereld. (Vanaf 7 jaar – niet geschikt voor rolstoel – parkeren bij Restaurant Aan Zee, Strandweg 1)

Doen & Beleven

• 10:00 uur: Opening Open Monumentendag!
• 11:00 en 14:00 uur: Lezing Architecture of War
• Compacte rondleidingen tussen 10.00 en 16.00 uur (start laatste rondgang). Info: www.biberbunker.nl/OMdag

Jacobaburcht

Hoflaan 6

De Burcht van Voorne, ook wel Jacoba Burcht genoemd, is een van de oudste burchten van Nederland. Er was al sprake van een houten voorloper in de 7de eeuw. De huidige ruïne stamt uit de 12de eeuw en werd gebouwd op een motte  soort terp). Tot de 14de eeuw woonden hier de heren van Voorne, later de graven van Holland, en Jacoba van Beieren verbleef er in de 15de eeuw, vandaar de naam. Vandaag is er van alles te doen!

Doen & Beleven

• Gratis rondleiding met gids om 11:00 en 14:00 uur.
• Expositie en flitsworkshops kunstenaar Iris Hoftijzer
• Contemporary dans van jong talent Kayella en Jolie
• Kevin van Otterloo: Maak kennis met Country!

Dorpskerk

Kerkplein 1

Stap binnen in deze 400 jaar oude kerk met het bijzondere Bätz-Friedrichsorgel: een lust voor oor en oog. Dit orgel is in 1770 gemaakt door de beroemde orgelmaker Johann Heinrich Hartmann Bätz. Vanwege de geslaagde renovaties in 2000 zijn het orgel – en dus ook de kerk – inmiddels landelijke bekend. Let op: geen inloop tussen 15.00 en 16.00 uur.

Doen & Beleven

• Een gids vertelt over de kerk en het orgel
• 11.00 en 15.00 uur: Orgelconcerten (zie pagina 43)

Korenmolen

Molendijk 23

Ontdek de korenmolen van Oostvoorne en stap in 200 jaar molengeschiedenis! In 1821 werd deze ronde stenen grondzeiler met karaktervolle molenaarswoning gebouwd en tot circa 1904 achtereenvolgens door drie generaties van dezelfde familie gemaald. Leer alles over windkracht, techniek en traditie.

Stenen Baak

Brielse Maas 1

Wist je dat… de Stenen Baak de eerste stenen vuurtoren van Nederland is? De toren werd in 1630 gebouwd door de stadstimmerman van Den Briel, Maerten Cornelis Paeyse. Dankzij de strategische ligging werd er begin 18de eeuw een klein fort aan toegevoegd, dat later uitgroeide tot een kustbatterij – mét kanonnen en kogelgloeioven!

Doen & Beleven

• 11.00-16.00 uur: Beklim de vuurtoren en geniet
  van het uitzicht!

Prinsehuis

Oostzanddijk 20 

Dit opvallende 17de-eeuwse gebouw in de vesting van Hellevoetsluis diende als woning en kantoor van de ‘commies’ – de ambtenaar van de Staten van Holland die toezicht hield op haven en vesting. Het ontwerp wordt vrijwel zeker
toegeschreven aan Pieter Post, vermaard architect van de Staten van Holland. Nu wordt het Prinsehuis gebruikt als werkplek van het dagelijks gemeentebestuur van Voorne aan Zee.

Doen & Beleven

• Rondleiding gids (thema architectuur)
• Demonstratie Kantklossen
• Voor kinderen: Luister naar het dierenfabel over Duinkonijn Pieter en Prinses Rozemarijn of kom lekker kleuren!

Kazerne Haerlem

Plein fort Haerlem 1

Deze bomvrije kazerne met sanitaire voorzieningen, keuken en wel zestien slaapvertrekken werd op palen gebouwd in 1880 – 1881. Ruim 300 soldaten, onderofficieren en officieren van de kustbatterij hadden hier een veilig onderkomen. Niet voor niets namen Duitse militairen hier direct na de inval in de Tweede Wereldoorlog ook hun intrek. De bezoekersruimte is geopend.

Doen & Beleven

• Rondleiding over ontwerp en gebruik van de vestinghaven.

Molen De Hoop

Molenstraat 23

Aan het einde van de 18e eeuw moest de in 1663 gebouwde, houten standaardmolen op het Hollands Bolwerk plaatsmaken voor de bouw van het Droogdok. Op aanwijzing van opzichter Jan Blanken werd in 1801 stellingmolen “De Hoop” gebouwd. Vanaf de hoge stelling heeft men een mooi uitzicht op de vesting, wallen en Haringvliet. Let op: open van 12.00 tot 16.00 uur.

Doen & Beleven

• Krijg uitleg van de gids of de molenaar in de bezoekersruimte!

Molen Zeezicht

Rijksstraatweg 254a

Neem een kijkje in deze stoere molen! Het is een ronde grondzeiler uit 1717, die een omgewaaide houten molen verving. Na jaren van intensief gebruik door bedrijven raakte hij in verval: kruien kon niet meer en de staart zat in beton. Gelukkig begon in 1989 een grote restauratie. Sindsdien staat de molen er weer trots bij, helemaal in oude glorie hersteld… De molen is open tussen 12.00 en 16.00 uur en draait afhankelijk van de wind.

Vestingkerk

Oostzanddijk 18

Al in 1623 klonk de roep om een kerk binnen de vesting. Na jaren van bouwen, vertragingen en verzakkingen werd de kerk in 1686 ingewijd. De sobere zaalkerk is een mooi voorbeeld van vroeg-protestantse bouwkunst. Bijzonder feitje: voor elk vat bier dat in Hellevoetsluis werd verkocht, gingen acht stuivers naar de kerkbouw. Open tot 16.00 uur.

Doen & Beleven

• Tussen 11:00 -14:00 uur kinderactiviteit met o.a. schilderen.
• Expositie Aarde, Water, Vuur en Lucht door lokale kunstenaars (zie pagina 45)
• Zondag óók open van 10.00 tot 16.00 met concert om 15.00 uur!

Sint-Antonius van Paduakerk

Opzoomerlaan 110

Een echte blikvanger: deze neogotische kerk uit 1891 is ontworpen door Evert Margry, maar na zijn overlijden afgebouwd door zijn broer Albert. De kerk ademt historie en is nog grotendeels origineel – van houten toren tot vijfzijdige apsis. Ook de pastorie komt uit het Margry-atelier. Tot op de dag van vandaag worden hier kerkdiensten gehouden. De kerk is open tussen 11:00 en 17:00 uur.

Droogdok Jan Blanken

Dokweg 5

Stap binnen in 200 jaar maritieme geschiedenis! Droogdok Jan Blanken werd rond 1800 gebouwd en is een van de oudste nog werkende dokken van Europa. Hier komen techniek, waterwerken en verhalen uit het verleden tot leven. Bezoek ook de tijdelijke expositie Beleef 80 jaar bevrijding in het bezoekerscentrum en het bezoekersdepot Fortresse op de eerste verdieping van het voormalig Grootmagazijn.

Doen & Beleven

• Gratis toegang droogdok, bezoekersdepot & bezoekerscentrum
• Gereduceerd tarief (€ 9,50) toegang én rondleiding Museumloods

Bomvrij Logies

Opzoomerlaan 82

De geschiedenis van Vesting Hellevoetsluis en de band met marine en mariniers is groot. Dit is vooral voelbaar op het Unie-Bolwerk. Hier staat het ‘Bomvrij Logies’, gebouwd in 1857 als buskruitmagazijn en later soldatenverblijf. Beleef hier het leven van het Korps Mariniers, waarvan onderdelen ook geregeld in Hellevoetsluis waren te vinden.

Doen & Beleven

• Korte rondleiding met verhalen door de vereniging Equipage De Delft (zie pagina 49)
• Schietdemonstraties met de vuursteenslotmusketten
• Bezoek het Napoleontische kampement

Fort Noorddijk

Noorddijk 6

Altijd dit verscholen paradijs van binnen willen bekijken? Dit is je kans! Fort Noorddijk werd in 1886 gebouwd als verdedigingswerk en maakt samen met het identieke Fort Penserdijk deel uit van de Stelling Monden van de Maas en het Haringvliet. Via een brug bereik je het bomvrije hoofdgebouw met geschutsopstellingen, waarin tegenwoordig twee kunstateliers gevestigd zijn.

Doen & Beleven

• Rondleidingen
• Bezoek de ateliers van Evelien Reinhard & Mark Paulussen

Vestinghaven

fjfjjf

De Vestinghaven van Hellevoetsluis is een rijksmonument en speelde eeuwenlang een belangrijke rol in de verdediging van Holland. Als marinehaven met bastion, dokken en kades, beschermde ze de toegang tot Rotterdam. Vandaag de dag vormt deze sfeervolle plek het hart van de vesting en herinnert ons aan de rijke nautische traditie, de handel en militaire macht.

Doen & Beleven

• Treintje Helvetia (pagina 49)
• Optredens & activiteiten op De Buffel, Lichtschip 12 Noordhinder, de AMS Bernisse en De Frans Naerebout (pagina 44-47)
• Kom roeien in de vesting! (pagina 51)

Wallen & Bastions Hellevoetsluis

De huidige vesting van Hellevoetsluis dateert uit de 18e eeuw (1715) en is één van de best bewaard gebleven verdedigingswerken in Nederland. Van oudsher beschermden de verschillende verdedigingswerken de voormalige marinehaven van Hellevoetsluis en de Zuid-Hollandse Waterlinie tegen de vijand.

Doen & Beleven

• De Hellevoetse Kanonniers schieten tussen 13.00 uur en 16.00 uur achter Kazerne Haerlem.

Kerk Oudenhoorn

Ring 1, Oudenhoorn

Midden in Oudenhoorn staat een kerk met een verhaal. Al in 1363 werd hier gebeden. Na een grote brand in 1915 werd de kerk grotendeels herbouwd, maar de oude westgevel uit 1669 bleef fier overeind. Binnen schitteren nog altijd de geredde koperen kronen en preekstoel. Deze plek vol geschiedenis en karakter is het dorpshart van Oudenhoorn. Let op: Open van 10.00 tot 16.00 uur.

Doen & Beleven

• Vraag de vrijwilligers wat je maar wil weten: ze kennen de kerk van binnen en buiten!

Dorpskerk

Dorpsstraat 14, Nieuwenhoorn

De kerk van Nieuwenhoorn stamt al uit de Middeleeuwen en is een prachtige blikvanger. De middeleeuwse oorsprong van de kerk zie je terug in het hoge steile dak van het schip, de details op de toren en aan de gevelsteen met inscriptie uit 1512. Binnen staat een uniek oud orgel. Nu bruist het gebouw als Cultureel Trefpunt Voorne aan Zee.

Doen & Beleven

• De kunstenaars e.a. van Ateliers Frederiks Hoeve pakken uit – ook op zondag! (zie pagina 47)

Duinhuisjes

Duinstraat 18

In het duingebied van Voorne stonden ooit typische duinboerderijtjes, die deel uitmaakten van het prachtige landschap. Deze werden gered en staan nu hier. Ze hebben dezelfde grondvorm, maar elk een andere indeling en aankleding, afhankelijk van het beroep van de bewoners: boerenarbeider, tuinder of keuterboer. Ontdek de verschillen!

Doen & Beleven

• 13.30 tot 16.30 uur – Presentatie archiefcommissie (stel je vragen!) en boekverkoop
• Tentoonstelling Creatief naar de vrijheid – hoe ging men in oorlog en armoede op creatieve wijze om met schaarste?

Begraafplaats Maria Rust

Zeeweg 2

Op begraafplaats Maria Rust ligt een stukje geschiedenis van Rockanje begraven. Sinds 1828 vonden Rockanjenaren hier hun laatste rustplaats. Grafstenen laten de bekende familienamen uit de streek zien en vertellen samen een boeiend verhaal: over de burgemeesters en andere voorname lieden, maar ook over de schooljongen die bij het strand verdronk en de jonge vader die sneuvelde door een granaat.

Doen & Beleven

• Rondwandeling met het thema Grafmonumenten en Architectuur.
• Toneelstuk Zij die niet genoemd werden om 13.00, 14.00, 15.00 en 16.00 uur. (pagina 47)

Korenmolen

Molendijk 36

De molen aan de Molendijk is al sinds 1718 in bedrijf en is één van de oudste gebouwen van Rockanje. Deze stoere stenen grondzeiler verving meerdere houten voorgangers die door stormen sneuvelden. Binnen werd graan gemalen, buiten draaiden de wieken. Bezoek de molen tussen 10.00 en 16.00 uur en leer het verhaal over 700 jaar molengeschiedenis kennen!

Doen & Beleven

• Bekijk de fototentoonstelling van molen en omgeving!

Nederlands Hervormde Kerk

Dorpsweg 27

De gotische Dorpskerk van Rockanje stamt uit 1389. Na de beeldenstorm werd het interieur soberder, met een kansel en banken voor de notabelen. Het indrukwekkende van Oeckelen-orgel uit 1884 klinkt nog steeds als toen. Het gebouw heeft veel meegemaakt – de reformatie, het verlies van de toren – maar altijd bleef de kerk het hart van het dorp. Iedere zondag vinden er nog steeds erediensten plaats. De kerk is deze dag open van 10.00 tot 16.00 uur.

Doen & Beleven

• 12.00 en 15.00 uur: presentaties over de architectuur van de kerk

Bedevaartkerk

De Rik 5

Op de plek waar in 1572 de negentien Martelaren van Gorcum door de Watergeuzen werden opgehangen, verrees in de 19de eeuw een houten bedevaartkerk. De huidige stenen kerk uit 1932, ontworpen door H.P.J. De Vries, is een architectonisch juweel en een lust voor het oog. Let vooral op het licht van het glas in lood bij het koor. Een indrukwekkende plek van bezinning, herdenking en stille schoonheid.

Doen & Beleven

• 13.00 – 14.00 uur: Uniek: schrijver, presentator en conservator Abdelkader Benali vertelt! (p. 47)

Watertoren

G J van den Boogerdweg 1

Drinkwater was lange tijd schaars op Voorne. Het werd vaak per waterschip aangevoerd. Daar kwam rond 1900 een einde aan toen in de Voornse duinen drinkwater werd gewonnen. Met dat water werd deze watertoren van architect A.D. Heederik gevuld. De toren uit 1923 heeft een hoogte van 40,50 meter en een waterreservoir van 200 m³. Sinds 1984 is de toren buiten gebruik, maar binnenkort wordt het een dependance van Mr. Simons, een nog te openen  hotel in de binnenstad van Brielle.

Doen & Beleven

• Beklim deze iconische toren nu het kan! (En wie weet ontdek je wat Mr. Simons hier nog meer voor je in petto heeft!)

H. H. Martelaren van Gorcum

Nobelstraat 22

Op de plek waar Rooms-katholieke Briellenaren eeuwenlang hun schuilkerk bezochten, verrees in 1831 deze strakke, neoclassistische waterstaatskerk van P. Plukhooy. De naam van de kerk verwijst naar de negentien geestelijken die in 1572 net buiten Brielle door de geuzen werden opgehangen. (Op die plek kun je nu de Bedevaartkerk, nr 22, bezoeken). Hier aan de Nobelstraat heten vrijwilligers van de kerk je welkom.

Doen & Beleven

• Tussen 12.00 en 16.00 uur – Unieke primeur in Brielle! Lucas de Man (bekend van tv-programma’s als Kunstuur en Man en Kunst) toont voor het eerst zijn project De Erfgoed Verhalen Kast! (pagina 45)

Particulier Monument

Nobelstraat 18

Dit winkelpand aan de Nobelstraat gaat in ieder geval terug tot de 16de eeuw. Binnen zijn allerlei authentieke details te bewonderen. Voor 1940 was Brielle een groene stad vol tuintjes, kassen en zelfs landbouwgrond binnen de wallen. Veel daarvan is verdwenen, hoewel er ook mooi groen te vinden is.

Doen & Beleven

• Bewoner en sferologe, tuin- en landschapsontwerper Angelique Nossent, laat zien hoe belangrijk groen is voor het welzijn van stadsbewoners. Vanuit haar pand verbindt ze architectuur met natuur en sferen van toen en nu.

Particulier Monument

Nobelstraat 19

Eén van de oudste panden van Brielle. Dit diepe huis met ‘zijkamer’ (het trapgevelpandje naast het hoofdgebouw) stamt uit de eerste helft van de 14de eeuw, maar heeft in de loop der eeuwen vele veranderingen ondergaan. De voorgevel is bijvoorbeeld uit het begin van de 19e eeuw. Betoverend zijn de middeleeuwse nisjes die her en der in het pand te vinden zijn, maar de moerbalken in de voorkamer op de eerste verdieping stelen de show. Ze zijn geschilderd uit eerbetoon aan Karel de Stoute en dateren zeker van voor 1467.

Doen & Beleven

• Eigenaar Leen van Dijk en zijn dochters wijzen je de weg door een gebouw vol subtiele verrassingen.

De Sjoel

Turfkade 16

Slechts één van de 22 Brielse Joden overleefde de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog raakte de in onbruik geraakte synagoge uit 1871 steeds meer in verval. In 2005 werd de Sjoel gerestaureerd en heropend als plek van herinnering. Binnen vind je informatie over het Joodse leven in Brielle en de impact van de oorlog.

Doen & Beleven

• 13.00 en 13.45 uur: Singer-songwriter Yens treedt op (30 min) (pagina 46)

Stadhuis Raadzaal

Markt 1

Het stadhuis van Brielle gaat zeker terug tot de 14de eeuw, hoewel de herbouwde gevel van architect Johannes Westenhout uit 1791 stamt. Relatief nieuw dus. Eeuwenlang vergaderde de vroedschap, later de gemeenteraad, in de Raadzaal. In de Raadzaal kun je de drie 17de-eeuwse Brielse schuttersstukken van Maerten van der Fuijck bewonderen.

Doen & Beleven

• Krijg vandaag uitleg over de unieke schutterstukken.

Historisch Museum Den Briel

Markt 1

Stap deze dag gratis binnen en kom aan de hand van objecten, filmpjes, geluidsfragmenten, animaties en spellen van alles te weten over de Tachtigjarige Oorlog. Wat was de inquisitie, wie was Alva? En waarom werd Johan van Oldenbarnevelt op bevel van prins Maurits onthoofd? Uiteraard is er veel aandacht voor 1 april 1572. Op die dag werd Brielle de ‘eersteling der vrijheid’. Open vanaf 10.00 uur.

Doen & Beleven

• Op Open Monumentendag stap je gratis binnen! Bekijk bijvoorbeeld de zaal met Brielse admiraals of bezoek op de valreep de tentoonstelling over het huwelijk van Willem van Oranje met Charlotte de Bourbon.

De Brielse Veste

Ingang Venkelstraat 18

De Brielse Veste is een gezellige binnenstadsschool. Het historische gedeelte van de school werd in de jaren dertig gebouwd en heeft allerlei oogstrelende details, zoals het tegelwerk en de glas-in-loodramen. Moderne juffen vertellen je graag meer over dit klassieke schoolgebouw.

Doen & Beleven

• 12.00 – 17.00 uur: Bouw je monument van LEGO! Wie wil dat nu niet?!?
• 12.00 – 17.00 uur: Teken je eigen monument met tekenmeisje Kirsten Verheij (Meer info over beide activiteiten op pagina 50)

Rectorswoning

Venkelstraat 6a

De Latijnse School was eeuwenlang een begrip in Brielle. De ketterse priester Angelus Merula (16de eeuw) kreeg er nog onderwijs. De school zelf is niet te bezoeken, maar de naastgelegen rectorswoning uit 1593 wel. Tot de Latijnse School in de 19de eeuw werd opgeheven, woonde hier de rector. Samen met twee lectoren was hij verantwoordelijk voor het onderwijs aan dertig tot veertig studenten. De vakken? Heel veel Latijn natuurlijk, maar ook grammatica, retorica, geometria en meer.

Doen & Beleven

• De huidige bewoners, Huib en Nicolette, heten je welkom en vertellen je vol trots over hun pand.

Sint-Catharijnekerk

Sint-Catharijnehof 1

De Catharijnekerk is nog lang niet af. De toren moest twee keer zo hoog worden, het schip twee keer zo lang en het dwarsschip ontbreekt nog. De ambities uit de 15e eeuw zijn nooit waargemaakt. Overstromingen, branden en economisch verval gooiden rond 1500 roet in het eten. Desondanks is het een imposante kerk in Brabantse gotiek geworden waarvan de 57 meter hoge toren al meer dan vijf eeuwen Brielle domineert.

Doen & Beleven

• Beleef het mee: de Culturele Commissie organiseert de Dag van de Sint-Catharijnekerk! (pagina 50)

Particulier Monument

Langestraat 36

Dit charmante monument met trapgevel staat bekend als het huis van Jan van Duvenvoorde, rentmeester van Voorne tijdens de inname van Den Briel die zich later zou aansluiten bij de Geuzen. Of hij er echt gewoond heeft, is twijfelachtig. Het pand staat op de hoek van het voormalige Hof van Voorne. Vanuit dit verdwenen hof bestuurden de middeleeuwse heren van Voorne de eilanden Oost-, West- en Zuid-Voorne.

Doen & Beleven

• Bezoek de tuin en werp een blik in de keuken van bewoners Cees Herweijer en Joke Wartna. Zij brengen het interieur van het 17de-eeuwse woonhuis zoveel mogelijk terug in historische staat en vertellen daar graag over.

Kruitmagazijn

Tussen Bastion VII en VIII

Achter de oude technische school ligt, verscholen in het talud van de vestingwallen, een verrassend goed bewaard geheim: een bomvrije ruimte uit 1786. Binnen zijn de gehavende maar nog goed bewaard gebleven muren en stucwerk te zien. Ooit dichtgemetseld en verwaarloosd, nu een uniek militair monument – bijna een eeuw ouder dan de bunkers erboven en het enige in zijn soort in Brielle.

Doen & Beleven

• Vraag de vrijwilligers van de werkgroep Kanonnen & Affuiten het hemd van het lijf!
• Bekijk de expositie met films over de verdediging van Brielle

Asyl voor Oude en Gebrekkige Zeelieden

Asylplein 20

In 1872 legde koning Willem III de eerste steen voor het Asyl voor gebrekkige zeelieden. Het was toen exact 300 jaar geleden dat de Watergeuzen Den Briel ingenomen hadden. Zeelieden vind je hier niet meer, maar nog steeds is het een mooi complex om in te wonen.

Doen & Beleven

• Bezoek vandaag onder begeleiding de regentenkamer die nog altijd in gebruik is.

Kerk Vrijzinnigen

Kerkstraat 10

In 1916 verrees dit karakteristieke kerkje vlakbij het Maarland, midden in een tijd van maatschappelijke en religieuze verandering. Vrijzinnig geloven kreeg ruimte: persoonlijk, kritisch en ruimdenkend. De sobere architectuur met Jugendstil-invloeden weerspiegelt die ingetogen, moderne geest. Al ruim een eeuw is het een plek voor bezinning, ontmoeting en cultuur — gastvrij voor iedereen, gelovig of niet.

Doen & Beleven

• Aart Heijmans zorgt voor leven in de brouwerij met zijn draaiorgel. Binnen vertellen de Vrijzinnigen over hun sfeervolle kerk.

Poorter Hotel

Voorstraat 45

Een heel bijzonder locatie. In de tuin van het hotel stond ooit het eenvoudige huis waar admiraal Maarten Tromp werd geboren. Het hotel zelf heeft twee trapgevels uit het einde van de 16de eeuw. En als je naar binnen loopt zie
je twee van de vijf oudste stuc-plafonds van Nederland. Deze zijn aan het eind van de 16de of begin 17de eeuw aangebracht door Britse vaklieden en recentelijk weer in volle glorie hersteld.

Doen & Beleven

• Doorlopend vertelt een deskundige gids je waarom je deze plafonds uitgerekend in Brielle vindt. Elke 45 minuten start een rondleiding. Kijk ook boven!

Jacobskerk

Voorstraat 86

De Jacobskerk was in de 15de eeuw een kapel bij een oude-mannenhuis. Daarna werd het respectievelijk een Engelse, Franse en Lutherse kerk. Ook was het lange tijd de winterkerk voor de niet warm te stoken Sint-Catharijnekerk.
Nu is er een huisartsenpost in gevestigd en heb je normaal gesproken geen toegang tot het deel achter de ingebouwde praktijk.

Doen & Beleven

• Stap binnen en laat de gids je meer vertellen over deze blikvanger van de Voorstraat!

Arsenaal

Lijnbaan 17a

Kanonnen vond je in de 18de en 19de eeuw eigenlijk alleen op de vestingwallen als er gevaar dreigde. In vredestijd werd het wapentuig in het Arsenaal (1708) opgeslagen en onderhouden. Tot omstreeks 1922 werd het Groot Arsenaal voor militaire doeleinden gebruikt, daarna deed het een halve eeuw dienst als graanpakhuis en later als bibliotheek.

Doen & Beleven

• Tussen 13.00 en 16.00 uur: doe mee met jeugdcircus Woenzini, leer jongleren & meer! (pagina 51)

Kruithuis

Bastion II

Op veilige afstand van de bebouwde omgeving vind je het Kruithuis. Omringd door de aarden wallen van het bastion en voorzien van dikke muren was het gebouw de perfecte plek om buskruit op te slaan. Tegenwoordig vind je er een museum waarin de geschiedenis van de 1 Aprilvieringen centraal staat.

Doen & Beleven

• Vraag de vrijwilligers van het Kruithuis het hemd van het lijf!

Molen ’t Vliegend Hert

Molenstraat 14

Dit is een van de opvallendste monumenten van Brielle. Maar vergis je niet, deze molen is pas veertig jaar oud! Bij de laatste grote vestingrestauratie trof men twee grote klompen steen aan, dit bleken teerlingen (de fundering) te
zijn van de standerdmolen die hier in de 17e eeuw stond. Mede dankzij Brielse inwoners, die certificaten van 25 tot 60.000 gulden (€11 – €27.227) konden kopen, is de molen herbouwd.

Doen & Beleven

• 12.00 tot 16.00 uur doorlopend: dansoptreden Stage Healing (pagina 46)
• Laat je rondleiden door de deskundige molenvrijwilligers of sla je slag in de molenwinkel.

Loge l’Aurore

Nieuwstraat 23

Stap binnen in de wereld van de vrijmetselarij! In dit karakteristieke pand, sinds 1885 in gebruik, komt historie en mysterie samen. In 1978 werd het pand ernaast aangekocht en samengevoegd. Toen alle vrijmetselaaractiviteiten in WOII verboden werden, nam de bezetter het gebouw met archief in beslag. Vanaf 1950 namen leden het wederom in gebruik.

Doen & Beleven

• Stap binnen en krijg uitleg en een exclusief kijkje in de tempel!

Particulier Monument

Maarland Zuidzijde 21

Dit lijstgevelpandje aan de Brielse haven gaat zeker terug tot 1600. In de 17de eeuw diende het als werkplaats van een scheepstimmerman. Het heette toen de Blockmaker. Een eeuw later werd er een winkel voor tabak, thee en
snuif in gevestigd. Nog altijd zijn er authentieke details te bewonderen.

Doen & Beleven

• Kom kijken en luisteren! Een verhalenverteller stelt je voor aan de vele oud-bewoners.

Haven Brielle

Maarland

Het Maarland is de meest historische haven van Brielle. Al in de 13de eeuw was het een bedrijvige haven voor zowel vissers als handelaars. De historische haven in het decor van eeuwenoude pakhuizen van is tegenwoordig een
sfeervolle plek om te vertoeven. Tijdens Open Monumentendag bezoek je hier ook Maritiem Brielle, een apart evenement met drijvend erfgoed.

Doen & Beleven

• Bewonder en bezoek vandaag allerlei historische schepen tijdens Maritiem Brielle (pagina 51).

Vestingwerken Brielle

Bastions I t/m IX

Niet de enorme Sint-Catharijnekerk, maar de vestingwerken – de wallen en bastions sámen – gelden officieel als hét grootste monument van Brielle. De stervorm is een ontwerp van de vestingbouwers Willem Paen en Menno van Coehoorn, die voor de Staten van Holland werkte. De vesting bestaat uit verscheidene bastions, ravelijnen en poorten, en is erg mooi te bezichtigen door een wandeling over de wallen. Sinds 1713 is er weinig aan de vesting veranderd, waardoor de Brielse verdedigingswerken tot de belangrijkste overgebleven vestingwerken van Nederland behoren.

Doen & Beleven

• Bezoek naast het kruitmagazijn en het Kruithuis ook Bastion V en IX en bekijk de interactieve presentaties.

De Brielse Boer

Maasdijk 18

De Brielse Boer, gehuisvest in boerderij De Onderneming aan de Maasdijk tussen Brielle en Zwartewaal, is veel meer dan een akkerbouwbedrijf. Het is ook een plek voor bijeenkomsten en evenementen. De monumentale
boerderij is 130 jaar oud en al vijf generaties in de vertrouwde handen van de familie Rodenburg.

Doen & Beleven

• Kinderplezier bij de Brielse Boer – help de boer, doe mee met het behendigheidsconcours & meer! (p.50)
• Vanaf 12.30 uur: optreden zangeres Lizzy V. (pagina 46)

Visserijmuseum Zwartewaal

Bernissedijk 24

Tot in de 19e eeuw was in dit lieflijke dorpje een vissershaven van grote betekenis. In een voormalig nettenpakhuis aan de haven vind je daarom het charmante Visserijmuseum. Interessant voor jong en oud want de roerige geschiedenis van Zwartewaal spreekt tot de verbeelding. Laat je aan de hand van historische voorwerpen, interactieve onderdelen, films, audio en teksten onderdompelen de wereld van vissersschepen, riviervisserij, verwante beroepen, het leven aan boord, en meer.

Open van 13.00 tot 17.00 uur

Martinuskerk

Schoolstraat 5

Deze sobere kerk uit 14e eeuw staat op de plek van een houten voorganger uit de 12e eeuw. Het is gebouwd op een terp en heeft een eenbeukig schip uit de 15de eeuw en een koor uit de 16e eeuw. Het gebouw staat er wat verlaten bij ten opzichte van de overige historische bebouwing van Zwartewaal. Dijkdoorbraken zorgden er namelijk voor dat de inwoners van het vissersdorp hun huizen liever op de veilige oever van de Hollemare bouwden, een kreek die uitmondt in de haven.

Doen & Beleven

• Geniet van eeuwenoude klanken. Tussen 10.00 en 16.00 uur wordt het aanwezige orgel met de fraaie akoestiek afwisselend bespeeld.